Tâm lý trị liệu (kỳ 15) – Phóng đại hóa vấn đề

Mục này chỉ nhằm giải đáp các thắc mắc về sức khỏe có tính cách tổng quát. Với các vấn đề cụ thể, chi tiết của từng bệnh nhân, xin liên lạc với bác sĩ để được thăm khám trực tiếp. Nhiều thông tin thiết thực và bổ ích khác về sức khỏe cũng được phát trên đài Radio Chuyện Sáng Chủ Nhật ở vùng Orange County, California, vào mỗi sáng Chủ Nhật từ 6 đến 9 giờ, trong chương trình “Câu Chuyện Sức Khỏe Sáng Chủ Nhật.” Nhiều thông tin sức khỏe bổ ích khác cũng có thể tìm thấy trên các website www.nguyentranhoang.com và www.radiochuyensangchunhat.com. Quý vị có thể liên lạc bác sĩ qua email: [email protected] hoặc điện thoại (714) 531-7930.

Bác Sĩ Nguyễn Trần Hoàng

Suy nghĩ bị méo mó  hay rối loạn nhận thức (cognitive distortions) là những mẫu suy nghĩ cường điệu không dựa trên sự thật. Điều này dẫn đến việc ta nhìn nhận mọi việc một cách tiêu cực hơn so với thực tế.

Nói cách khác, rối loạn nhận thức là khi tâm trí của ta thuyết phục ta tin vào những điều tiêu cực không hoàn toàn đúng sự thật, về chính mình và thế giới xung quanh mình.

Suy nghĩ của chúng ta ảnh hưởng rất lớn đến cảm xúc và hành vi của chúng ta. Khi cho, (chấp) rằng những suy nghĩ tiêu cực này là sự thật, ta có thể hành xử dựa trên giả định sai lầm. 

Phóng đại hóa vấn đề

Phóng đại hóa vấn đề, được gọi là “magnification” trong tiếng Anh, là một dạng của rối loạn nhận thức trong đó người có vấn đề tâm lý thường đánh giá quá mức tầm quan trọng của một sự kiện, tình huống, hoặc thuộc tính cá nhân. Điều này có thể liên quan đến cả việc phóng đại hóa các sự kiện tiêu cực và việc giảm nhẹ các sự kiện tích cực.

Trong trường hợp của việc phóng đại hóa các sự kiện tiêu cực, người đó có thể coi một trục trặc hoặc khuyết điểm nhỏ như là một thảm họa hoặc một biểu hiện của sự không đáng giá. Ví dụ, nếu người đó mắc một lỗi nhỏ tại nơi làm việc, họ có thể nghĩ rằng điều này chứng tỏ họ rất tệ trong công việc và có thể sẽ bị sa thải.

Còn đối với việc giảm nhẹ các sự kiện tích cực, họ có thể coi các thành công của mình là không đáng kể hoặc không có giá trị. Ví dụ, nếu họ nhận được khen ngợi hoặc phản hồi tích cực, họ có thể bỏ qua nó và chỉ chú ý đến các khía cạnh tiêu cực của mình.

Phóng đại hóa vấn đề thường dẫn đến các cảm xúc như lo âu, trầm cảm, hoặc tự ti và có thể ảnh hưởng đến khả năng quyết định và hành động một cách hiệu quả. Phương pháp trị liệu hành vi nhận thức (Cognitive Behavioral Therapy – CBT) là một trong những cách hiệu quả để điều chỉnh và cải thiện các loại rối loạn nhận thức này.

Một số ví dụ 

Những tình huống này thể hiện sự phóng đại hóa vấn đề, khi ta đánh giá một sự kiện hoặc tình huống không may mắn như thể đó là tận cùng của thế giới, hoặc như một đánh giá về toàn bộ giá trị cá nhân của ta.

Làm sao để nhận biết được là mình đang có khuynh hướng phóng đại hóa các vấn đề

Nhận biết rằng mình có khuynh hướng phóng đại hóa các vấn đề có thể không dễ dàng, nhất là khi mô hình tư duy này đã trở thành một phần của cách mình phản ứng với thế giới xung quanh. Tuy nhiên, có một số dấu hiệu và bước ta có thể thực hiện để nhận ra:

Dấu hiệu:

Các bước nhận biết:

Nếu thấy rằng việc phóng đại hóa vấn đề đang ảnh hưởng đến cuộc sống và hạnh phúc của mình, việc tìm kiếm sự giúp đỡ từ chuyên gia tâm lý có thể là một quyết định tốt. [hp]