Các dạng nhận thức méo mó: Kết luận hấp tấp

Mục này chỉ nhằm giải đáp các thắc mắc về sức khỏe có tính cách tổng quát. Với các vấn đề cụ thể, chi tiết của từng bệnh nhân, xin liên lạc với bác sĩ để được thăm khám trực tiếp. Nhiều thông tin thiết thực và bổ ích khác về sức khỏe cũng được phát trên đài Radio Chuyện Sáng Chủ Nhật ở vùng Orange County, California, vào mỗi sáng Chủ Nhật từ 6 đến 9 giờ, trong chương trình “Câu Chuyện Sức Khỏe Sáng Chủ Nhật.” Nhiều thông tin sức khỏe bổ ích khác cũng có thể tìm thấy trên các website nguyentranhoang.com và radiochuyensangchunhat.com. Quý vị có thể liên lạc bác sĩ qua email: [email protected] hoặc điện thoại (714) 531-7930.

Bác Sĩ Nguyễn Trần Hoàng

Suy nghĩ bị méo mó hay rối loạn nhận thức (cognitive distortions) là những mẫu suy nghĩ cường điệu không dựa trên sự thật. Điều này dẫn đến việc ta nhìn nhận những thứ một cách tiêu cực hơn so với thực tế. 

Kết Luận Hấp Tấp  (Jumping to Conclusions)

Kết Luận Hấp Tấp là một cụm từ mà chúng ta sử dụng để mô tả tình huống mà một người đưa ra quyết định hoặc giả định về một điều gì đó mà không có tất cả các sự kiện. Họ “nhảy” đến một kết luận – hoặc đưa ra một phán đoán hoặc quyết định – quá nhanh, mà không dành thời gian để xem xét tất cả các bằng chứng hoặc suy nghĩ qua tất cả các khả năng.

Có hai loại chính của Kết Luận Hấp Tấp là “Đọc Suy Nghĩ” và “Bói Toán.”

Trong cả hai loại Kết Luận Hấp Tấp, suy nghĩ của ta có thể khiến ta cảm thấy tồi tệ, ngay cả khi những suy nghĩ đó có thể không dựa trên thực tế. Đó giống như ta đang nhìn mọi thứ thông qua một ống kính chỉ cho mình thấy mặt tiêu cực của mọi thứ, và đó không phải là cách nhìn công bằng hoặc chính xác về thế giới.

“Đọc Suy Nghĩ”: Đây là khi ta giả sử mình biết người khác đang nghĩ hoặc cảm thấy gì. Ví dụ, nếu ta bè của ta không trả lời tin nhắn của ta ngay lập tức, ta có thể nghĩ, “Cô ấy phải đang giận tôi” hoặc “Cô ấy không muốn nói chuyện với tôi”, mà không xem xét các khả năng khác như cô ấy có thể bận rộn, pin điện thoại của cô ấy hết, hoặc cô ấy đơn giản là quên mất.

“Bói Toán” (“Fortune telling”): Là một thuật ngữ để mô tả một loại biến dạng nhận thức, khi ta  dự đoán những kết quả tiêu cực trong tương lai, mặc dù không có bằng chứng nào để hỗ trợ cho dự đoán đó. Đó giống như việc giả định ta có một quả cầu pha lê nói về tương lai, nhưng quả cầu pha lê luôn dự đoán những kịch bản tồi tệ nhất có thể.

Dưới đây là một số ví dụ về fortune telling trong các lĩnh vực khác nhau của cuộc sống:

Điều quan trọng cần nhớ là, không có dự đoán nào dựa trên bằng chứng vững chắc. Rất quan trọng khi phải thách thức những suy nghĩ này khi chúng xuất hiện, và thay vào đó, cố gắng tập trung vào khoảnh khắc hiện tại và những sự kiện mà ta đang có.

Thật bình thường khi cảm thấy lo lắng về tương lai, nhưng đừng để nỗi lo đó khiến ta dự đoán và bị nhốt trong những điều tiêu cực chưa xảy ra.